Katedra Literatury Niemieckojęzycznej
Kierownik Katedry
dpietrek@uni.opole.pl
Collegium Maius, pok. 22
dr hab. Daniel Pietrek, prof. UO – studiował germanistykę na Uniwersytecie Opolskim oraz Wolnym Uniwersytecie w Berlinie, które ukończył w 2001 roku. W latach 2001-2019 był pracownikiem Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Opolskiego, od 2019 r. jest pracownikiem Instytutu Nauk o Literaturze UO. Równolegle w latach 2015-2018 pracował jako prof. nzw. w Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Naukowo zajmuje się literaturą i kulturą niemiecką XIX i XX wieku, polsko-niemieckimi związkami literackimi i kulturowymi, literaturą śląską oraz komparatystyką literacką. Kilkunastokrotnie zdobywał w otwartych konkursach stypendia polskich oraz zagranicznych fundacji i instytucji naukowych: DAAD, KAAD, TU Dresden, KBN, Humboldt-Stiftung, dzięki którym prowadził badania na niemieckich uniwersytetach i w instytutach naukowych w Dreźnie, Bochum, Monachium, Hanowerze, Berlinie, Marbachu i Marburgu. W latach 2002 – 2011 opracował spuściznę Horsta Bienka, czego efektem jest 562-stronicowa monografia: „Ich erschreibe mich selbst. (Autor) Biografisches Schreiben bei Horst Bienek” (Drezno 2012). Jest absolwentem studiów Executive Master of Business Administration (EMBA) ukończonych w 2020 r. w Wyższej Szkole Menedżerskiej w Warszawie. Daniel Pietrek to zapalony biegacz, wielokrotny maratończyk i miłośnik gór, zdobywca większości szczytów tatrzańskich, a także kilku alpejskich, w tym Mont Blanc.
Osiągnięcia, staże naukowe i stypendia (uzyskane w otwartych konkursach):
– Profesura gościnna na Uniwersytecie Johannesa Gutenberga w Moguncji (Johannes Gutenberg-Universität Mainz) w semestrze zimowym w roku akademickim 2023-2024
– Stypendium dla doświadczonych naukowców Fundacji Aleksandra von Humboldta (Humboldt Research Fellowship for Experienced Researchers) – lipiec-wrzesień 2022. Pobyt na uniwersytecie w Monachium (Ludwig-Maximilians-Universität München) w ramach projektu naukowego: „Edition der Tagebücher von Horst Bienek”.
– Stypendium dla doświadczonych naukowców Fundacji Aleksandra von Humboldta (Humboldt Research Fellowship for Experienced Researchers) – lipiec-wrzesień 2015. Pobyt na uniwersytecie w Marburgu (Philipps-Universität Marburg), archiwum literackim w Marbachu oraz w wydawnictwie Carla Hansera w Monachium w ramach projektu naukowego: „Der Carl Hanser Verlag als Vermittler polnischer Literatur in der BRD“.
– Nagroda promocyjna im. Horsta Bienka Bawarskiej Akademii Sztuki (Horst-Bienek-Förderpreis der Bayerischen Akademie der Schönen Künste) za książkę „Ich erschreibe mich selbst. (Autor)Biografisches Schreiben bei Horst Bienek“ – Monachium 25.11.2014.
– Stypendium badawcze DAAD w Dreźnie (Technische Universität Dresden) – sierpień 2013.
– Stypendium dla doświadczonych naukowców Fundacji Aleksandra von Humboldta (Humboldt Research Fellowship for Experienced Researchers) – luty 2010-luty 2011, oraz czerwiec 2011-wrzesień 2011. Pobyt na uniwersytetach i w instytutach naukowych w Dreźnie, Hanowerze, Marbachu i Monachium w ramach projektu naukowego: „Ich erschreibe mich selbst“. (Autor-)biografisches Schreiben bei Horst Bienek”.
– Stypendium habilitacyjne DAAD w Dreźnie (Technische Universität Dresden) /Hanowerze (Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek – Niedersächsische Landesbibliothek): październik 2007-styczeń 2008.
– Stypendium habilitacyjne DAAD w Dreźnie (Technische Universität Dresden) /Hanowerze (Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek – Niedersächsische Landesbibliothek): lipiec-wrzesień 2005.
– Stypendium doktoranckie KAAD w Hanowerze (Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek – Niedersächsische Landesbibliothek), luty-sierpień 2004.
– Stypendysta i uczestnik kolegium dla doktorantów Uniwersytetu w Bochum (Promotionskolleg Ost-West), 2003-2005.
– Stypendium naukowe i staż na Technische Universität Dresden w ramach programu grantowego DAAD-KBN (lipiec-wrzesień 2003).
– Stypendium naukowe i staż na Technische Universität Dresden w ramach programu grantowego DAAD-KBN (lipiec-wrzesień 2002).
– Stypendium naukowe (Quandtstipendium der Technischen Universität Dresden) w Dreźnie w ramach projektu pt. „Literatur in Schlesien“ (kwiecień-czerwiec 2002)
Pełnione funkcje:
– od 2020 r. zastępca dyrektora Instytutu Nauk o Literaturze Uniwersytetu Opolskiego
– Senator Uniwersytetu Opolskiego w kadencji 2020-2024
– członek Komisji Rektorskiej ds. oceny pracowników w kadencji 2020-2024
– członek Zespołu Zadaniowego ds. ewaluacji jakości działalności naukowej Uniwersytetu Opolskiego w kadencji 2020-2024
– od 2019 r. kierownik Katedry Literatury Niemieckojęzycznej Instytutu Nauk o Literaturze Uniwersytetu Opolskiego
– prodziekan ds. promocji i współpracy z zagranicą Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Opolskiego (2016-2019)
– członek Senackiej Komisji ds. Organizacji i Rozwoju Uniwersytetu Opolskiego na lata 2016-2020
– członek Komisji Dyscyplinarnej ds. Studentów w kadencji 2012-2016
– przewodniczący Wydziałowej Komisji Wyborczej w kadencji 2005-2008
– od 30.06.2014 r. członek i wiceprzewodniczący rady programowej Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej
– od 2015 r. rzeczoznawca ds. podręczników Ministerstwa Edukacji Narodowej
Wybrane publikacje
Monografie:
Daniel Pietrek, „Szlachcica polskiego pojedynki cieniów”. Recepcja dramatów Witolda Gombrowicza w niemieckim obszarze językowym, Wrocław, (wydawnictwo Atut), 2006, ss. 362.
Daniel Pietrek, „‘Ich erschreibe mich selbst.‘ (Autor)biografisches Schreiben bei Horst Bienek”, Dresden, (Thelem Verlag), 2012, ss. 562.
Adrian Gleń, Jacek Gutorow, Lukasz Musiał, Daniel Pietrek (wyd.): „Spaziergänge auf dem Papier. Robert Walser in Polen“, Göttingen 2020 (Vandenhoeck & Ruprecht Verlage), ss. 255.
Artykuły (wybór):
Pietrek Daniel: Hinter diesen oft grellen Kulissen spielte sich sein anderes Leben ab, sein Leben voller: Solidarität und Freundlichkeit, sein entschiedenes Eintreten für andere…” – Horst Bieneks multikultureller Kosmos, W: Wer hat Angst vor Multikulturalität? Erfahrungen und Vorstellungen in der deutschen und polnischen Kultur. Marek Zybura zum 65. Geburtstag / Bömelburg Hans-Jürgen, Surynt Izabela (red.), Studien zur Multikulturalität, vol. 5, 2022,
Harrassowitz Verlag, ISBN 978-3-447-11945-0, s. 275-286.
Pietrek, Daniel: Profesor Reinhold Olesch – językoznawca z Góry św. Anny, in: Marek Hałub (Hg.): Śląska Republika Uczonych = Schlesische Gelehrtenrepublik = Slezská Vědecká Obec, vol. 10, 2022, s. 520-532.
Pietrek, Daniel: O amerykańskiej tożsamości literackiej Horsta Bienka, in: Studia Filologiczne, Bd. 8, Racibórz 2021, s. 71-81.
Pietrek Daniel: “Ich werde euch ein anderes Abenteuer erzählen…” Die Parodie des Landadel-Romans in Witold Gombrowiczs Autorschaft, Orbis Linguarum, vol. 55, 2021, s. 609-622, DOI:10.23817/olin.55-36
Daniel Pietrek: Horst Bieniek. (Nie tylko) kronikarz Górnego Śląska, w: Śląska Republika Uczonych / Marek Hałub (wyd.), Śląska Republika Uczonych =red. Schlesische Gelehrtenrepublik = Slezská Vědecká Obec, vol. 9, 2020, ISBN 978-83-7977-481-4, s. 168-196.
Daniel Pietrek: Annäherungen an die Masken eines Dichters – Robert Walsers »Der Spaziergang«, w: Adrian Gleń, Jacek Gutorow, Lukasz Musiał, Daniel Pietrek (wyd.): „Spaziergänge auf dem Papier. Robert Walser in Polen“, Göttingen 2020 (Vandenhoeck & Ruprecht Verlage), s. 43-65.
Pietrek Daniel, Marcinkiewicz Paweł: German Romantic Tradition in John Ashbery’s “Where Shall I Wander”, Anglica Wratislaviensia, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, vol. 57, nr 3920, 2019, s. 75-88, DOI:10.19195/0301-7966.57.6
Pietrek Daniel, Marcinkiewicz Paweł: Uczenie poezji amerykańskiej i niemieckiej przez przekład na przykładzie wybranych utworów literackich, Studia Neofilologiczne. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Wydawnictwo UJD im. Stanisława Podobińskiego, vol. 15, 2019, s. 49-59, DOI:10.16926/sn.2019.15.04
Pietrek Daniel: “Der Spiegel”, W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 72-72
Pietrek Daniel: “Der Stern” (“stern”), W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 72-73
Pietrek Daniel: “Die Welt”, W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 74-75
Pietrek Daniel: “Die Zeit”, W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 75-75
Pietrek Daniel: “Frankfurter Allgemeine Zeitung” (FAZ), W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 117-118
Pietrek Daniel: Bawarska Akademia Sztuk (Bayerische Akademie der Schönen Künste), W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 41-41
Pietrek Daniel: Berlińska Akademia Sztuk (Akademie der Künste Berlin), W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 45-46
Pietrek Daniel: Bild, W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 50-50
Pietrek Daniel: Kwartet Literacki (Das literarische Quartett), W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 183-184
Pietrek Daniel: Niemiecka Akademia Języka i Literatury (Deutsche Akademie für Sprache und Dichtung), W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 251-252
Pietrek Daniel: Saksońska Akademia Sztuk (Sächsische Akademie der Künste), W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 326-326
Pietrek Daniel: Süddeutsche Zeitung (SZ), W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 339-339
Pietrek Daniel: Wydawnictwo Carl Hanser (Carl Hanser Verlag), W: Słownik współczesnej kultury krajów języka niemieckiego. T. 1 / Ruchniewicz Krzysztof, Zybura Marek (red.), 2019, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, ISBN 978-83-65988-19-5, s. 378-379
Daniel Pietrek (Uniwersytet Opolski) / Kubik, Adam (Yale University), „Bestandsaufnahme der (deutschsprachigen) Gegenwartsliteratur in Schlesien. Über die sprachliche Trias der schlesischen Narrative“, w: “Contemporary Peripheral German-Language Literatures”, Oxford German Studies 48.1 (Taylor & Francis, ISSN: 0078-7191), 2019.
Daniel Pietrek, „Wtedy przyjdzie ktoś i przerzuci przez Kłodnicę most z papieru”. Górny Śląsk jako mit i utopia w twórczości Horsta Bienka, w : „ „Er(r)go. Teoria–Literatura–Kultura”. Nr 36 (1/2018) – Utopie / Iluzje / Pragnienia, s. 129-148.
Daniel Pietrek, Tadeusz Różewicz und der Hanser Verlag – Bemerkungen am Rande der Veröffentlichung von Formen der Unruhe, w: In officio amicitiae : Andreas Lawaty dem Grenzgänger und Freund zum 65. Geburtstag / Ruchniewicz Krzysztof, Troebst Stefan, Zybura Marek (red.), 2018, Neisse Verlag, ISBN 978-3-86276-259-0, s. 495-508.
Daniel Pietrek/ Paweł Marcinkiewicz, Współczesna metropolia: tożsamość i formy bycia razem jej mieszkańców, w: Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne (2018). SPOŁECZEŃSTWO I EDUKACJA (International Humanist Studies SOCIETY AND EDUCATION) ISSN 1898-0171 (ISSN 2450-0356).
Daniel Pietrek, RFN i jego kultura lat 50.: okres rozkwitu społeczno-gospodarczego, czy czas restauracji?, w: Światło – cień : językowy wymiar kontrastu / Będkowska-Obłąk Marzena, Jackiewicz Alina (red.), Wydawnictwo LIBRON – Filip Lohner, 2017, ISBN 978-83-65705-33-4, s. 187-198.
Daniel Pietrek, „Pomarańcze na drutach” – Witold Wirpsza w monachijskim wydawnictwie Carla Hansera, w: Filologia trudnego sąsiedztwa, tom studiów dedykowany Profesorowi Markowi Zyburze w 60-lecie urodzin / Krzysztof Ruchniewicz, Piotr Przybyła, Dariusz Wojtaszyn (red.), Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017, ISBN 978-83-65815-01-9, s. 125-137.
Daniel Pietrek, „Totgesagte leben länger” – Autorschaftskonzepte zwischen Tod und Wiedergeburt des Autors”, w: Orbis Linguarum, Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych (Legnica), Uniwersytet Wrocławski. Instytut Filologii Germańskiej, nr 45, 2016, s. 445-459.
Daniel Pietrek, Annäherungen an Horst Bieneks dichterisches Wohnen, w: Literatur im Kontext: Kunst und Medien, Religion und Politik. Festschrift für Walter Schmitz, (Thelem Verlag), 2015, Dresden, s. 559-580.
Daniel Pietrek: Horst Bieneks Geschichtspolitik, in: Jokiel, Małgorzata / Pelka, Daniela (Hg.): Prace germanistyczne – Germanistische Werkstatt, Bd.6. Opole 2014, S. 235-247.
Daniel Pietrek: O ostatniej, niedokończonej powieści Horsta Bienka „Obóz“ [Über den letzten Roman Horst Bieneks „Lager“], in: Szyndler, Anna (Hg.): Zwischen Tradition und Innovation. Deutschsprachige Literatur an der Jahrtausendwende. Częstochowa 2013, S. 169-187.
Daniel Pietrek: Die Verlockungen einer „Reise in die Kindheit”, in: Ruchniewicz, Krzysztof / Zybura. Marek (CSNE im. Willy’ego Brandta): Johanni Golombek. Servitori, Scientiarum, Nobilissimo. Wrocław 2013, S. 156-166.
Daniel Pietrek: Von Corpora zum literarischen Kanon – Horst Bieneks Oberschlesische Saga, in: Lasatowicz, Maria Katarzyna / Rudolph, Andrea (Hg.): Corpora und Canones. Schlesien und andere Räume in Sprache, Literatur und Wissenschaft. Berlin 2013, S. 59-77.
Daniel Pietrek: Horst Bieneks Verhaftung. Aktenüberlieferung, Bekenntnis und Selbstdarstellung, w: Reinhard Laube / Verena Nolte (Wyd.): Horst Bienek – Ein Schriftsteller in den Extremen des 20. Jahrhunderts. Göttingen 2012, s. 209-231.
Daniel Pietrek: Horst Bienek trifft Bertolt Brecht, w: Prędota, Stanisław / Rudolph, Andrea (Wyd.): Der Worte Echo im Spiegel der Sprache. Festschrift für Maria Katarzyna Lasatowicz. Berlin 2011, s. 197-211.
Daniel Pietrek: „Opiszę siebie sam”. O dziennikach Horsta Bienka, w: Strony. Opolskie pismo społeczno-kulturalne, nr 5. Opole 2010, s. 32-36.
Daniel Pietrek: Das Schlesien Horst Bieneks, w: Gerrer, Jean-Luc: Anklage, Nachdenken und Idealisierung. Literatur über die ehemaligen deutschen Ostgebiete/Zeugnisse von Flucht und Vertreibung. E-Book Frank und Timme GmbH. Berlin 2009, s. 76-89.
Daniel Pietrek: Posłowie do nowego wydania Tetralogii Gliwickiej Horsta Bienka. Gliwice 2008, s. 325-328.
Daniel Pietrek: Horst Bienek zwischen Gleiwitz, Berlin, Workuta und …München, w: Olshevska Anna (Wyd.): Ost-West Perspektiven [Bd. 7 „Migrationen und Migranten]. Bochum 2007, s. 167-185.
Daniel Pietrek: Horst Bienek und die Wende, w: Surynt, Izabela / Zybura, Marek (Wyd.): Die Wende. Die politische Wende 1989/1990 im öffentlichen Diskurs Mittel- und Osteuropas“. Hamburg 2007, s. 269-278.
Daniel Pietrek: Wie kann der göttliche Idiotismus gespielt werden?, w: Schmitz, Walter / Joachimsthaler, Jürgen (Wyd.): Zwischeneuropa/Mitteleuropa. Sprache und Literatur in interkultureller Konstellation. Dresden 2007, s. 346-356.
Daniel Pietrek: Dittberner, Hugo, w: Zybura, Marek / Joachimsthaler Jürgen (Wyd.): Słownik współczesnych pisarzy niemieckich. Warszawa 2007, s. 30.
Daniel Pietrek: Biondi, Franco, w: Zybura, Marek / Joachimsthaler Jürgen (Wyd.): Słownik współczesnych pisarzy niemieckich. Warszawa 2007, s. 60.
Daniel Pietrek: Kronika teatru Gombrowicza w Niemczech, w: Pamiętnik Teatralny. Instytut Sztuki PAN. Warszawa 2006. 70 ss.
Daniel Pietrek: Das Bühnenbild ausgewählter deutscher Aufführungen der Trauung von Witold Gombrowicz, w: Lawaty, Andreas / Zybura, Marek (Wyd.): Gombrowicz in Europa: Deutsch-polnische Versuche einer kulturellen Verortung. Wiesbaden 2006, s. 160-175.
Daniel Pietrek: Zum Phänomen des transkulturellen Transfers anhand der Rezeption von Witold Gombrowiczs Dramen in den deutschsprachigen Ländern, w: Flegel, Sylke / Hoffmann, Frank (Wyd.): Barrieren, die man durchschreiten kann, wenn man das Geschick dazu hat. Grenzmarken und Grenzgänge im Europa des 19. und 20. Jahrhunderts. Beiträge des Promotionskollegs Ost-West. Münster 2006, s. 227-243.
Daniel Pietrek: Witold Gombrowicz in der Nähe der RUB, w: Olshevska, Anna (Wyd.): Ost-West Perspektiven [Bd. 5 „Utopie und Vergangenheit(en)]. Bochum 2005, s. 149-175.
Daniel Pietrek: Literarische Identitätsarbeit in Oppelner Schlesien heute, w: Joachimsthaler Jürgen / Schmitz, Walter (Wyd.): Verhandlungen der Identität. Kulturraum Schlesien. Dresden 2004, s. 181-193.
Daniel Pietrek: Recepcja dramatów Witolda Gombrowicza w niemieckim obszarze językowym, w: Teatr Witolda Gombrowicza. Pamiętnik Teatralny. Instytut Sztuki PAN. Warszawa 2004, s. 235-262.
Daniel Pietrek: Niemiecka prapremiera Ślubu, w: Teatr Witolda Gombrowicza. Pamiętnik Teatralny. Instytut Sztuki PAN. Warszawa 2004, s. 668-676.
Daniel Pietrek: Dialog w dramacie Petera Weissa: Śmierć Marata według markiza de Sade, w: Baluch, Wojciech (Wyd.): Problematyka dialogu w dramacie i teatrze. Krakόw 2004, s. 319-337.
Daniel Pietrek: Zur Offenheit der Positionen in Peter Weiss´: Die Verfolgung und Ermordung Jean Paul Marats dargestellt durch die Schauspielgruppe des Hospizes zu Charenton unter Anleitung des Herrn de Sade“, w: Bogacki, Jarosław / Lasatowicz, Maria Katarzyna (Wyd.): Prace germanistyczne – Germanistische Werkstatt, Bd.2. Opole 2004, s. 127-141.
Daniel Pietrek: Zur Synthese von Theatralität und philosophischem Disput in Peter Weiss´: Die Verfolgung und Ermordung Jean Paul Marats dargestellt durch die Schauspielgruppe des Hospizes zu Charenton unter Anleitung des Herrn de Sade, w: Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen. Bonn 2003, s. 191-213.
Daniel Pietrek, Izabela Surynt: Różewicz und die Deutschen, w: Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen. Bonn 2002, s. 438-442.
Daniel Pietrek: Linien der Rezeptions- und Aufführungsgeschichte in Peter Weiss´: Die Verfolgung und Ermordung Jean Paul Marats dargestellt durch die Schauspielgruppe des Hospizes zu Charenton unter Anleitung des Herrn de Sade, w: Orbis Linguarum. Wrocław 2002, s. 51-67.
Daniel Pietrek: Dobry pisarz to więcej niż tylko suma jego książek, w: Indeks – Pismo Uniwersytetu Opolskiego, nr 3/4 (33/34), Opole 2002, s. 57.
Daniel Pietrek: Różewicz und die Deutschen, w: Odra, Wrocław 2002, z. 2, s. 52-53.
Daniel Pietrek: Horst Bienek, w: Schmitz, Walter (Wyd.): Literatur in Schlesien. Katalogbuch. Dresden 2002, s. 75-77.