Profesor Bożena Olszewska (z lewej) i dr Monika Graban-Pomirska
Adres mailowy: bolszewska@uni.opole.pl
Numer pokoju: 318
Zainteresowania badawcze:
Literatura dla dzieci i młodzieży, dydaktyka kształcenia literackiego, korespondencja sztuk
Publikacje
Monografie autorskie
„Kto mi dał skrzydła …” O życiu i działalności Janiny Porazińskiej, Uniwersytet Opolski, Opole 2014.
„I w sto koni nie dogoni…” O życiu i sztuce pisarskiej Janiny Porazińskiej, Uniwersytet Opolski, Opole 2007.
Literatura na łamach „Płomyczka” (1945-1980), Uniwersytet Opolski, Opole 1996.
Redakcje tomów
Bożena Olszewska, Olaf Pajączkowski, „Stare’ i „nowe” w literaturze dla dzieci – małe formy narracyjne (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2017, ss.625
Bożena Olszewska, Olaf Pajączkowski, Lidia Urbańczyk, Stare i nowe w literaturze dla dzieci i młodzieży – biografie, Uniwersytet Opolski, Opole 2015, ss. 512.
Bożena Olszewska, Elżbieta Łucka-Zając, Stare i nowe – czasopisma dla dzieci i młodzieży, Uniwersytet Opolski, Opole 2013.
Bożena Olszewska, Elżbieta Łucka-Zając, Stare i nowe w literaturze dla dzieci i młodzieży, Uniwersytet Opolski, Opole 2010.
Zawsze myślę o Tobie. Antologia wierszy o Matce. Wybór i posłowie Bożena Olszewska, Wrocław 1997.
Artykuły naukowe (wybór):
Konwencja pamiętnika, dziennika, autobiografii w książkach o wojnie dla młodego czytelnika, w: (Od)pamiętywanie – gry przeszłością w literaturze dla dzieci i młodzieży, pod red. Bernadety Niesporek-Szamburskiej Bernadeta, Małgorzaty Wójcik-Dudek, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 3691, 2018, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2018, ss. 101-117
„Płynie Wisła, płynie…”: motyw rzeki w literaturze międzywojennego „Płomyka” (1917-1939), w: Żywioły w literaturze dziecięcej: woda, pod red. Anny Czabanowskiej-Wróbel, Krystyny Zabawy, Żywioły Wyobraźni, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017, ss. 219-232
Janina Porazińska – współzałożycielka, współredaktorka i autorka międzywojennego „Płomyka”, w: O etosie książki: studia z dziejów bibliotek i kultury czytelniczej, pod red. Teresy Wilkoń Teresa, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 3621, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017, , ss. 730-742
Z Wadowic do nieba. Postać Jana Pawła II w biografiach i biografijkach dla dzieci i młodzieży, [w:] Święte i święci. Kult i wizerunek świętych w tekstach kultury, red. naukowa Elżbieta M. Kur, Beata Walęciuk-Dejneka, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny, Siedlce 2016, s. 187-200.
Miłosz objaśnia… Wiersze Czesława Miłosza w edukacji polonistycznej ucznia szkoły podstawowej, [w:] Dziecko i poezja w kontekście wczesnej edukacji, pod red. Urszuli Chęcińskiej, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2016, s. 211-223.
Motywy myśliwskie i łowieckie w „Płomyku” (1917-1939), [w;] Dydaktyka i łowy. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Władysławowi Dynakowi, pod red. Ryszarda Waksmunda i Doroty Michułki, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2016, s. 347-358.
Figury dziecka w autobiograficznym cyklu José Mauro de Vasconcelosa („Moje drzewko pomarańczowe”, Rozpalmy słońce, Na rozstajach), [w:] Światy dzieciństwa: infantylizacje w literaturze i kulturze, red. Małgorzata Chrobak, Katarzyna Wądolny-Tatar, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2016, ss. 61-77.
Jak uczynić z dziecka geniusza? Historia małego Mozarta opowiedziana w utworze Nadziei Druckiej Droga do sławy” i w innych biografiach dla dzieci, [w:] Stare i nowe w literaturze dla dzieci i młodzieży – biografie, pod red. Bożeny Olszewskiej, Olafa Pajączkowskiego, Lidii Urbańczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2015, s. 59-75.
Podróż w dalekie lata („Zegar słoneczny” (1953) Jana Parandowskiego), „Filoteknos” 2015 nr 5.
Korczak (nie)czytany. O szkolnym odbiorze utworów Janusza Korczaka, 195, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis”, Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Lingua Polonae Pertinentia VI. Warsztat nauczyciela polonisty. Tradycja – Współczesność – Perspektywy, 2015, s. 73-91.
Miejsce, które leczy w baśniach, podaniach i legendach, „Literatura Ludowa” 2015, nr 4-5, s. 3-13.
Oto Polska właśnie… Wiersze o ojczyźnie w edukacji dziecka w wieku wczesnoszkolnym, [w:] (Przed)szkolne spotkania z lekturą, red. naukowa Bernadeta Niesporek-Szamburska, Małgorzata Wójcik-Dudek przy współpracy Aleksandry Zok-Smoły, Uniwersytet Śląski, Katowice 2015, s. 147-162.
„Malowani święci” ks. Jana Twardowskiego w polonistycznej edukacji,[w:] Teksty kultury w edukacji polonistycznej i refleksji badawczej, pod red. Zofii Ożóg-Winiarskiej, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce 2014, s. 91-104.
„Serce ludzkie musi być bardzo duże…” – opowieść z wątkami autobiograficznymi o bólu i urodzie życia („Moje drzewko pomarańczowe” José Mauro de Vasconcelos’a), [w:] Polska i obca literatura dla dzieci i młodzieży na warsztacie współczesnych badaczy, praca zbiorowa pod red. Danuty Muchy, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, filia w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski 2014, s. 107-124.
Przywrócić przyjemność czytania – dyskurs o „Złotej Liście” książek dla dzieci i młodzieży, [w:] Narodowe oraz europejskie dziedzictwo kulturowo-literackie w programach nauczania i podręcznikach szkolnych. La patrimoine littéraire et culturel national et européen dans les program mes d’enseignment et les manuels scolaires, pod red. Beaty Kędzi-Klebeko, Leszka Jazownika, Brigitte Louichon, Uniwersytet Szczeciński i Uniwersytet Zielonogórski, szczecin – Zieona Góra 2014, s. 61-76.
Kołysanka w przestrzeni kulturowej, literackiej i muzycznej, [w:] Teksty literackie w przestrzeni kultury i komunikacji językowej. Tradycja i współczesność, pod red. Zofii Ożóg-Winiarskiej, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce 2013, s. 188-199.
O wierszach w wybranych podręcznikach szkolnych. zaduma nad ich statusem i funkcjami, [w:] Tekst edukacyjny, pod red. J. Nocoń i A. Tabisz, t.2., Język a edukacja, Opole 2013, s. 153-166.
Konterfekt sercem pisany. Postać świętego Franciszka w międzywojennym „Płomyku” (1917-1939), [w:] Zawstydzona Mądrość. Prace ofiarowane Ojcu Profesorowi Franciszkowi Rosińskiemu OFM, red. Małgorzata Łoboz, Alan Toman Brzyski OFM, Franciszkańskie Wydawnictwo Św. Antoniego, Wrocław 2013, s. 103-112.
Poezja i dziecko. O warunkach i mechanizmach szkolnego odbioru poezji dla dzieci na wybranych przykładach, [w:] Współczesne problemy badań nad recepcją oraz oddziaływaniem utworów literackich, red. L. Jazownik, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2013, s. 247-257.
„Płomyczkowy” kalendarz liturgiczny. W kręgu wybranych tematów i motywów literatury religijnej międzywojennego „Płomyczka” (1917-1939), [w:] Stare i nowe – czasopisma dla dzieci i młodzieży, pod. red. B. Olszewskiej i E. Łuckiej-Zając, Uniwersytet Opolski, Opole 2013, 113-133.
Poezja?… tylko co to takiego? Jeszcze raz o szkolnej interpretacji tekstu poetyckiego,[w:] Dydaktyka literatury i języka polskiego. Stan badań i perspektywy badawcze, pod red. Sławomira Jacka Żurka, i Anny Adamczuk-Stęplewskiej, Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin 2012, 97-107.
Lublin jako miasto wielokulturowe na przykładzie fragmentu „Dzienników z wiosny 1891 roku” Stefana Żeromskiego, „Rozprawy Humanistyczne”, t. XIII, Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej we Włocławku, Włocławek 2012, s. 7-16.
Baśnie śląskie w literackiej adaptacji Stanisława Wasylewskiego, [w:] Filologiczny widnokrąg. Obrazy stare i nowe, pod red. Krystyny Kossakowskiej-Jarosz i Jolanty Nocoń, Opole 2012, s. 249-260.
„Niech żywi nie tracą nadziei …” szkolna recepcja Juliusza Słowackiego w wybranych współczesnych podręcznikach gimnazjalnych, [w:] Juliusz Słowacki w kontekstach kulturowych dawnych i współczesnych, pod red. Elżbiety Dąbrowskiej i Ireny Jokiel, Uniwersytet Opolski, Opole 2012, s. 253-267.
Mickiewicz – nie tylko dla dorosłych,[w:] Adam Mickiewicz w kontekstach dawnych i współczesnych, pod red. Ireny Jokiel i Małgorzaty Burzki-Janik, Uniwersytet Opolski, Opole 2012, s. 109-126.
„Kalewala” – fiński epos w adaptacji Janiny Porazińskiej, „Filoteknos” 2012, nr 3, s. 81-94.
Utopia czy idealistyczne marzenie? Baśń czy opowiadanie? W kręgu etyczno-społecznej i genologicznej problematyki „Darów Wiatru Północnego” Wacława Sieroszewskiego, [w:] Wacław Sieroszewski zesłaniec – etnograf – literat – polityk, pod red. A. Kuczyńskiego i M. Marczyka, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2011, s. 159-166.
Obraz rodziny w „Płomyczku” (1945-1980), [w:] Rodzina w świecie współczesnym, red. Magdaleny Howorus-Czajki, Katarzyny Kaczor i Aleksandry Wieruckiej, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2011, s.139-150.
Wątek Meluzyny w baśniach śląskich wobec tradycji folklorystycznej, [w:] Kalejdoskop tematów śląskich. Zbiór studiów filologicznych, pod red. Krystyny Kossakowskiej-Jarosz przy udziale Małgorzaty Iżykowskiej, Uniwersytet Opolski, Opole 2011, s. 197-207.
Stare czy nowe? W kręgu tradycji i nowatorstwa w powieści Ferdynanda Antoniego Ossendowskiego „Słoń Birara” , [w:] Stare i nowe w literaturze dla dzieci i młodzieży, pod red. B. Olszewskiej i E. Łuckiej-Zając, Uniwersytet Opolski, Opole 2010, s. 173-185.
Słowo a obraz. O literackich ekfrazach w edukacji polonistycznej na wybranych przykładach, [w:] Uczeń w świecie języka i literatury, pod red. J. Nocoń i E. Łuckiej -Zając, Opole 2010, s. 249 – 260.
Wykorzeniony z ojczyzny … Eksplikacja wiersza Czesława Miłosza „W mojej ojczyźnie”, [w:] Horyzonty polonistyki. W kręgu edukacji, języka i kultury. Księga dedykowana Profesor Barbarze Myrdzik, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010, s. 305 – 314.
Liryka pejzażu ojczystego Karoliny Kusek na tle tradycji gatunku, [w:] Twórczość poetycka i sceniczna Karoliny Kusek dla dzieci. Praca zbiorowa pod red. Danuty Muchy, Wyd. Astra, Łódź 2010, s. 31 – 48.
Co może jeden człowiek … czyli „Oda na osiemdziesiąte urodziny Jana Pawła II” Czesława Miłosza, [w:] Język – szkoła – religia. Księga referatów z konferencji w Pelpinie 17 – 18 kwietnia 2009, t. V, pod red. Anety Lewińskiej i Małgorzaty Chmiel, Wyd. Bernardinum, Pelpin 2010, s. 268 – 278.
O dialogowości tekstów kultury w podręcznikach ponadgimnazjalnych na przykładzie wiersza Wisławy Szymborskiej „Na wieży Babel” [w:] Oswajanie inności w edukacji polonistycznej, pod red. Barbary Myrdzik i Ewy Dunaj, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010, s. 167 – 176.
Przestrzeń morza w legendach kaszubskich, [w:] More v ceske a polske literature. Sbornik z mezina’rodni vedecke konferencje. Morze w literaturze czeskiej i polskiej. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, Opava 13 – 14 listopada 2007, pod red. L. Martinka, Opava 2009, s. 126 – 132.
W kręgu matriarchatu i patriarchatu. Obraz domu w „Szczenięcych latach” Melchiora Wańkowicza, [w:] Topos „dom” w literaturze czeskiej i polskiej. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, Opawa 14 – 15 listopada 2006, pod red. L. Martinka, Opava 2009, s.242 – 249.
Teatr z baśni. Bajki ludowe i literackie inscenizowane na użytek teatru szkolnego, [w:] Skoro tak gram… Edukacja kulturalna poprzez teatr. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego w dniach 15 – 16 I 2009 roku, pod red. G. Tomaszewskiej i D. Szczukowskiego, Gdańsk 2009, s. 92 – 105.
Świat wartości utworów scenicznych o tematyce bożonarodzeniowej w „Płomyczku” (1922 – 1939), [w:] Język – szkoła – religia. Księga referatów z konferencji w Pelpinie 3 – 4 kwietnia 2008, t. IV, pod red. A. Lewińskiej i M. Chmiel, Pelpin 2009, s. 220 – 229.
Polskie czasopisma emigracyjne, [w:] Literatura emigracyjna w szkole, red. Z. Kudelski i S. J. Żurek, Lublin 2008, s. 75 – 85.
Gimnazjum przysposabiające do pracy – edukacyjną szansą czy porażką?, [w:] Dydaktyka XX wieku – szanse i zagrożenia, pod red. J. Bujak – Lechowicz, Piotrków Trybunalski 2008, s. 91 – 102
„Pasterka” Jerzego Lieberta czytana w kontekście biblijnym i ikonograficznym, [w:] Teksty kultury w szkole. Nowoczesność i tradycja w edukacji polonistycznej, pod red. B. Myrdzik, L. Tymiakina, Lublin 2008, s. 141 – 152.
„Dziewczynka z zapałkami” Hansa Christiana Andersena w międzywojennej i współczesnej szkole, [w:] Wokół Andersena w dwusetną rocznicę urodzin, pod red. A. Ciciak, Szczecin 2008, s. 221 – 232.
Matka Boga i matka człowieka. O poezji maryjnej na lekcjach języka polskiego, [w:] Język – szkoła – religia. Księga referatów z konferencji w Pelpinie. 30 – 31 marca 2007, pod red. A. Lewińskiej i M. Chmiel, Pelpin 2008, s. 199 – 209.