dr hab. Maria Rowińska-Szczepaniak, prof. UO

maria


Adres mailowy: mrowinska@uni.opole.pl

Numer pokoju: 312


Zainteresowania badawcze

Literatura i kultura epok dawnych – zwłaszcza kaznodziejstwo XVI i XVII wieku, poezja barokowa, piśmiennictwo hagiograficzne, ikonografia oraz problematyka ciągłości tradycji dawnej Polski.


Publikacje 

Monografia autorska

Hieronima Morsztyna doświadczenie wartości, Opole 1992.

Monografie redagowane

Różnorodność form narracji w literaturze dawnej, red. M. Rowińska-Szczepaniak,  J. Zagożdżon, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2006. 

Święty Jacek i dziedzictwo dominikańskie, red. E. Mateja, A. Pobóg-Lenartowicz, M. Rowińska-Szczepaniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2008.

Jörg Schulte, Jan Kochanowski i renesans europejski. Osiem studiów, przeł. K. Wierzbicka-Trwoga, red. M. Rowińska-Szczepaniak, K. Wierzbicka-Trwoga, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2012.   

Edycje tekstów źródłowych

Mowy kościelne  Fabiana Birkowskiego o świętym Jacku. Orationes ecclesiasticae Fabiani Bircovii Hyacinthinae, przeł. B. Gaj, oprac. M. Rowińska-Szczepaniak, Uniwersytet Opolski. Instytut Filologii Polskiej, Opole 2007. 

Fabian Birkowski, Mowy akademickie i polemiczne. Orationes academicae et polemicae, z języka łacińskiego przełożyła B. Gaj, opracowały i komentarzami opatrzyły B. Gaj, M. Rowińska-Szczepaniak, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2016.

Artykuły w czasopismach i rozdziały w monografiach (wybór)

„Sensus disciplinae” według Fabiana Birkowskiego – konteksty filozoficzne, „Kwartalnik Opolski” 2019, nr 1, s. 3-22.   

„Na podobieństwo zwierciadła”. O sposobie perswazji w parenezie Fabiana Birkowskiego, „Kwartalnik Opolski” 2018, nr 4, s. 3-28.

„Miles pauperculus” bohaterem zwierciadeł Fabiana Birkowskiego, w: Wzorce osobowe w dawnej literaturze i kulturze polskiej, red. B.M. Puchalska-Dąbrowska i E.A. Jurkowska, Białystok 2018, s. 215-239.

Miejsce Fabiana Birkowskiego w dominikańskim „łańcuchu  pamięci”, w: Fabian Birkowski, Mowy akademickie i polemiczne. Orationes academicae et polemicae, z języka łacińskiego przełożyła B. Gaj, opracowały i komentarzami opatrzyły B. Gaj, M. Rowińska-Szczepaniak, Warszawa 2016, s. 163-197.

Paraboliczność w retoryce barokowego kaznodziei, „Kwartalnik Opolski” 2014, nr 4, s. 3-14.

„I powraca, co było”. Współczesnego poety świadectwo przeszłości, w: Region. Współczesne przejawy dziedzictwa, red. W. Musialik, Opole 2014, s. 79-86.

Wzorce osobowe jako element kształtowania tożsamości w ujęciu indywidualnym, narodowym i uniwersalnym, w: Polonistyka wobec wyzwań współczesności. V Kongres Polonistyki Zagranicznej, Brzeg-Opole, 10-13 lipca 2012, t. 2,  red. S. Gajda, I. Jokiel, Opole 2014, s. 61-72.

„Bogurodzica” motywem staropolskich kazań, „Kwartalnik Opolski” 2013, nr 4, s. 3-16.

“Ancestors-like”. The attempt to reconstruct the identity of ancestors in the light of literature of the past epochs, w: The identity: “global”, “European” and “local” perspective. Anthology, red. W. Musialik, Opole 2013, s. 111-123.

 

Podziwiać – naśladować – współzawodniczyć. Służba świętego wojownika w przekazie parenetycznym Fabiana Birkowskiego, „Kwartalnik Opolski” 2012, nr 2/3, s. 3-16.

„Vocatus a Deo, electus a Fratribus”. Ojciec Wojciech Sękowski jako „rex-puer” w mowie żałobnej Fabiana Birkowskiego, w: Filologiczny widnokrąg. Obrazy stare i nowe, red. K. Kossakowska-Jarosz, J. Nocoń, Opole 2012, s. 79-87.

„Równianka pamięci” zwycięzcom wojny chocimskiej, „Kwartalnik Opolski” 2011, nr 2/3, s. 3-14.

Zobaczyć swój Rzym. Od kreacji Juliusza Słowackiego do kreacji czytelnika, „Kwartalnik Opolski” 2011, nr 1, s. 37- 49.

Historia święta i narodowa. O „rozesłańcach” spod Grunwaldu w sześćsetlecie bitwy, „Kwartalnik Opolski” 2010, nr 2/3, s. 3-16.

„Syn wolności i jasności” albo Krzysztof Zbaraski w obrazie mówcy pogrzebowego, w: „Primum vivere deinde philosophari”. O ludziach czynu w dziejach Europy Środkowej i Wschodniej, red. M. Białokur, A. Szczepaniak, Opole–Toruń 2009, s. 70-80.

Królowe „pamięcią pogrzebną wspomniane”. Fabian Birkowski o Annie Jagiellonce i Konstancji Habsburżance, w: Dominikanie na ziemiach polskich w epoce nowożytnej, red. A. Markiewicz, M. Miławicki, Kraków 2009, s. 137-151.

„Regius Vates”. Mowa rocznicowa Fabiana Birkowskiego wyrazem pamięci o Stanisławie Sokołowskim, w: „Wszystko tu najdzie, co wy macie w głowie”. Świat prozy staropolskiej, red. E. Lasocińska, A. Czechowicz, Warszawa 2008, s. 228-237.

„Drogocenny kamień”. Fabiana Birkowskiego apoteoza postaci św. Jacka, w: Święty Jacek i dziedzictwo dominikańskie, red. E. Mateja, A. Pobóg-Lenartowicz, M. Rowińska-Szczepaniak, Opole 2008, s. 237-248.

Święty Jacek – Patron Królestwa Polskiego, w: Mowy kościelne Fabiana Birkowskiego o świętym Jacku. Orationes ecclesiasticae Fabiani Bircovii Hyacinthinae, przeł. B. Gaj, oprac. M. Rowińska-Szczepaniak, Opole 2007, s. VII–XXX.

„Sidus Cracoviensis Academiae”. Łacińska mowa Fabiana Birkowskiego pochwałą cnót Jana z Kęt, w: Teksty – konteksty – interpretacje. W kręgu literatury, języka i kultury, red. E. Dąbrowska, K. Kossakowska-Jarosz. Opole 2007, s. 121-129.

Mowa Jakuba Sobieskiego na cześć zmarłego Bartłomieja Nowodworskiego towarzysza ekspedycji moskiewskiej w latach 1617-1618, w: Trudne sąsiedztwo. Studia z dziejów stosunków polsko-rosyjsko-ukraińskich w XVI – XX wieku, red. A. Szczepaniak, Toruń 2007, s. 55-69.

Fabian Birkowski i jego misyjne przepowiadanie. W 370. rocznicę śmierci kapelana obozowego, „Napis”, S. XII: Krwawy świt, mroczny dzień… Tom poświęcony literaturze okolicznościowej i użytkowej, Warszawa 2006, s. 239-252.

Wizerunek duchownego i świeckiego pasterza na pamiątkę tryumfu Polski nad Moskwą w 1634 roku, w: Różnorodność form narracji w literaturze dawnej, red. M. Rowińska-Szczepaniak, J. Zagożdżon, Opole 2006, s. 79-100.

Twórcy, świadkowie i głosiciele pokoju w kontekście wojny smoleńskiej, „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” 2004, z. 15, s. 13-22.

Fabian Birkowski i Stefan Chmielecki – portrety literackie obrońców „przedmurza chrześcijaństwa”, w: Polacy w dziejach Europy Środkowej i Rosji (XVI- XX w.), red. J. Rzońca, Opole 2004, s. 27-38.

Mistrz i uczniowie. O etosie „młodzi chrześcijańskiej” w świetle kazania Fabiana Birkowskiego, w: Na przełomie wieków… Studia i szkice ofiarowane Profesorowi Zdzisławowi Piaseckiemu w czterdziestolecie pracy naukowej, red. W. Hendzel, P. Obrączka, Opole 2003, s. 261- 270.

„Teraźniejsza przeszłość”, czyli Jacka Kowalskiego opiewanie uroków „wsi spokojnej, wsi wesołej”, w: Człowiek i czas. Studia i szkice o literaturze współczesnej, red. E. Dąbrowska, A. Pryszczewska-Kozołub, Opole 2002, s. 229-243.

„Serce stwórz we mnie w prawdzie przeźrzoczyste…”. Udział barokowych poetów w poszukiwaniu rodowodu istoty ludzkiej, „Zeszyty Naukowe UO. Filologia Polska” 1999, z. 39: Z historii literatury polskiej i obcej, s. 5-11.

Perspektywy nieśmiertelności w literackiej komunikacji na podstawie „Żałobnej muzy” Hieronima Morsztyna, „Zeszyty Naukowe UO. Filologia Polska” 1996, z. 37: Szkice o literaturze, s. 5-13.

Metaliterackość listu dedykacyjnego oraz wypowiedzi do czytelnika Hieronima Morsztyna a problem staropolskiej krytyki literackiej, w: Duktem czasów. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Mariana Kaczmarka, red. M. Bratuń, S. Gajda, J. Neuberg, Opole 1996, s. 281-290.

Zainteresowanie barokiem wśród współczesnych poetów polskich, w: W kręgach baroku i barokowości. Studia, red. M. Kaczmarek, Opole 1993, s. 177-195.